Antifragiliteit is het vermogen om wanorde – bijvoorbeeld in de vorm van fouten, stress, variatie, onzekerheid, tegenslagen en mislukkingen – om te buigen in kansen, mogelijkheden en groei, om er sterker van te worden.
Antifragiliteit is meer dan veerkracht, robuustheid of bestand zijn tegen zwarte zwanen. Het is echt het tegenovergestelde van fragiel. Alles wat meer voordeel dan nadeel ondervindt van toevallige gebeurtenissen (of bepaalde schokken) is antifragiel; voor het fragiele geldt het tegenovergestelde.
Antifragiel is een term die door wiskundige, statisticus, risico-expert en filosoof Nassim Nicholas Taleb aan populariteit heeft gewonnen. Hij beschrijft het fenomeen uitgebreid in zijn boek 'Antifragile - Things that Gain from Disorder' (2015).
Taleb ziet als grootste fragilisator in de samenleving en de grootste veroorzaker van crises: de afwezigheid van ‘skin in the game’, van persoonlijk financieel risico bij het werk. Sommigen worden antifragiel ten koste van anderen door voordeel (of winst) uit veranderlijkheid, variatie en wanorde te halen en anderen bloot te stellen aan de risico’s van verlies of schade.
Voorbeeld
- 'Waarom konden sommige landen tijdens COVID improviseren en sterker uit de crisis komen, terwijl andere struikelden? Niet door hun bbp per hoofd, maar door hun ‘onzichtbare’ reserve aan veerkracht. Deze verborgen reserve, gebaseerd op kwalitatieve, niet-meetbare grootheden, wordt stelselmatig door economen, beleggers en politici over het hoofd gezien. Met alle risico’s van dien. ... Het Westen heeft zich geoptimaliseerd tot fragiliteit. Ketenstructuren zonder enige buffer, economieën gebouwd op schuld, regeringen, bedrijven én beleggers die gehypnotiseerd zijn door kwartaalcijfers. Tegelijkertijd brokkelen de niet-meetbare fundamenten af: afnemend vertrouwen in instituties, gepolariseerde politiek, broze sociale contracten, splitsing in de samenleving. We meten wat makkelijk te meten is, niet wat belangrijk is, en verwarren statistische precisie met kennis. Een model dat een minieme kans op een systeemcrisis geeft, levert een gevaarlijke illusie op, maar niet meer inzicht. Nassim Taleb waarschuwt hiervoor: hoe preciezer de meting, hoe minder je haar moet vertrouwen zodra zij beweert onzekerheid te bevatten.'
Bron: FinancialInvestigator, column Thijs Jochems - 08-10-2025.
- 'Taleb heeft dat vanuit zijn expertise als wiskundige al vaak aangekaart: onze systemen missen ‘antifragiliteit’. Dat gaat nog verder dan weerbaarheid of robuustheid. Een duurzaam systeem zou sterker moeten worden als de stress toeneemt, zoals room stijver wordt als je die klopt. Dat is uiteraard niet eenvoudig voor een economie. Maar steeds grotere structuren, gebouwd op steeds hogere schulden, zijn fragiel. Net zoals steeds lagere rentes en monetaire experimenten overheden nooit hebben doen nadenken over morgen, of enige discipline hebben ingebouwd. We hebben geen reserves, geen buffers en geen attitudes aangeleerd om rekening te houden met risico’s.'
Bron: Tijd.be, column Geert Noels - 18-03-2020.
Internet: nassimtaleb.org
Engels: antifragility.
Zie ook: risico, onzekerheid, volatiliteit, zwarte zwaan, systeemrisico, perfecte storm, polycrisis, informatie-asymmetrie, robuust, schokbestendig, buffer, prepper.
|
