Het basiseffect verwijst naar het effect dat de keuze van een vergelijkingsbasis of referentie(punt) kan hebben op het resultaat van de vergelijking tussen gegevenspunten.
Het gebruik van een andere referentie of basis voor vergelijking kan leiden tot een grote variatie in ratio- of percentagevergelijkingen tussen datapunten.
Het basiseffect kan leiden tot vertekeningen in vergelijkingen en misleidende resultaten, of kan, als het goed begrepen en verwerkt wordt, gebruikt worden om ons begrip van gegevens en de onderliggende processen die ze genereren te verbeteren.
Voorbeeld
- 'Vorige week meldde het CBS al dat onze inflatie in februari is opgelopen tot 3,8%, van 3,3% in januari. Aan energie lag dat dit keer niet. Voeding, met een gewicht van 11% in de inflatiemand, maar met een aanzienlijk hoger gewicht in de dagelijkse boodschappenmand, werd in een maand tijd 1,1% duurder. Voor de maand februari is dat niet ongebruikelijk, maar doordat de prijsstijging van voedsel vorig jaar februari lager dan normaal uitviel, versnelde de voedselprijsinflatie van 3,1% in januari naar 3,8% in februari. Hier speelt dus zeker een ‘basiseffect’.''
Bron: crystalcleareconomics.nl, column Han de Jong - 14-03-2025.
- 'De inflatie is jarenlang zeer laag geweest, maar heeft in augustus, september en oktober 2021 het hoogste niveau in 13 jaar bereikt. Dat heeft te maken met drie belangrijke redenen: onze economie heropent snel, hogere energieprijzen drijven de inflatie op en het ‘basiseffect’, zoals statistici het noemen. .....Om de inflatie te meten, vergelijken we hoe de prijzen van jaar tot jaar veranderen. Op het hoogtepunt van de pandemie vorig jaar waren de prijzen uitzonderlijk laag, onder meer als gevolg van een verlaging van de Duitse omzetbelasting. Als we de hogere prijzen van vandaag met die zeer lage niveaus vergelijken, lijken de verschillen dus groot. Dat noemen we het basiseffect, en het zal vrij snel verdwijnen.'
Bron: ECB - 16-11-2021.
Engels: base effect.
Zie ook: statistiek, data, tijdreeks.
|
