Ook: repartitiestelsel.
Een financieringsmethode van pensioenen of andere uitkeringen in een land of bedrijfstak, waarbij die pensioenen of uitkeringen worden betaald met bijdragen die nu worden geheven op het inkomen van de actieven. Anders gesteld: de pensioenen van vandaag worden betaald met de premieopbrengsten van degenen die vandaag werken.
De te betalen premie is afhankelijk van de op hetzelfde moment te verrichten geldelijke uitkeringen aan de uitkeringsontvangers. De financiering wordt volgens een vastgelegde verdeelsleutel opgebracht door een gedefiniëerde groep personen of instellingen.
Het Nederlandse staatspensioen, de AOW (zie: algemene ouderdomswet), is gebaseerd op het omslagstelsel: het jaarlijks uitbetaald bedrag aan AOW wordt (voor het grootste deel) opgebracht door de op dat moment werkenden. Dit is een van de drie pijlers van het Nederlandse driepijlersysteem.
Een omslagstelsel werkt goed als de bevolking (met name de beroepsbevolking) groeit, maar de betaalbaarheid staat enorm onder druk als de bevolking krimpt (vergrijzing).
Voorbeeld
- 'Zonder ingrijpende hervormingen dreigt armoede op oudere leeftijd voor een groot deel van de Europeanen de norm te worden. ... De vergrijzing maakt de situatie de komende decennia bovendien alleen maar lastiger. Binnen veertig jaar staan er nog maar anderhalve werkende tegenover elke gepensioneerde; de helft van de huidige verhouding. ... Scandinavië heeft het momenteel het best op orde: daar bestaat een mix van een omslagstelsel, verplichte bedrijfspensioenen waarbij werkenden automatisch sparen, en beleggingen in pensioenproducten. In Oost- en Zuid-Europa leunen landen daarentegen veel meer op staatspensioenen, die bovendien vaak relatief laag zijn in verhouding tot de lonen.'
Bron: BNR - 28-08-2025.
- 'Het Britse pensioenstelsel stevent af op een crisis van ongekende omvang. Lang werd het beschouwd als een degelijk vangnet voor gepensioneerden. Maar uit data van het nationale statistiekbureau blijkt dat de houdbaarheid van het stelsel het einde nadert ... De problemen worden onder meer veroorzaakt door het verouderde systeem dat ten grondslag ligt aan het pensioenstelsel. Op dit moment werkt het zo dat de huidige werknemers de pensioenuitkeringen van de pensionado's betalen. Dat geld wordt niet opgepot en geïnvesteerd. Decennia werkte dit systeem prima, maar nu lijkt het stelsel zijn houdbaarheid te hebben bereikt.'
Bron: BNR - 07-02-2025.
- 'Het probleem is alleen dat alle eurolanden, op één na, de huidige pensioenen bekostigen met de premies die op dat moment door werkenden afgedragen worden. Economen noemen zo’n stelsel het omslagstelsel. Slechts één euroland, namelijk ons land, kent iets wat het kapitaaldekkingsstelsel heet, een regeling waarbij werkenden gedurende hun werkzame leven voor hun pensioen sparen. Daardoor is Nederland, met een pensioenreserve van om en nabij 150% van de economie, goed voorbereid op de toekomst. Ter vergelijking: de pensioenreserves in landen zoals Duitsland, Italië, Frankrijk en Spanje bedragen tussen 0 en 20 procent van hun economie.
Omdat alle andere eurolanden niet voorbereid zijn op de harde pensioenwerkelijkheid die komen gaat, zal daar iets moeten gebeuren. Ze kunnen pensioenen gaan verlagen, pensioenleeftijd verhogen, fors bezuinigen op andere overheidsuitgaven, belastingen opkrikken of de begrotingstekorten en dus staatsschulden verder laten klimmen.
De kans is groot dat de laatste optie een populaire zal zijn.'
Bron: De Telegraaf, column Edin Mujagic - 25-09-2024.
Engels: pay-as-you-go (afgekort: PAYG).
Zie ook: pensioen, fiscaliseren, pay-as-you-go, Aaron-conditie. Vergelijk: rentedekkingsstelsel, kapitaaldekkingsstelsel.
|
