Ook: freerider.
Persoon of instelling die profiteert van de inspanningen (in tijd en geld) van anderen, zonder mee te delen in de kosten of die probeert de eigen inspanningen en kosten in relatie tot de opbrengsten te minimaliseren (meeliften, voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten). Wel de lusten, niet de lasten. Het gedrag van deze personen of instellingen wordt ook wel freerider-gedrag genoemd. Anders gezegd: een persoon of instelling met parasitair gedrag, een profiteur.
Bijvoorbeeld:
- beleggers die zich niet aansluiten bij een gezamenlijke actie (massaclaim) voor schadevergoeding: zij maken geen kosten maar profiteren wel van een gunstige afloop.
- personen die geen premie betalen voor een ziektekostenverzekering, maar bij ziekte of ongeval wel medische zorg ontvangen. De kosten daarvan worden door de premiebetalers opgebracht.
Voorbeeld
- 'De VS namen de plek van het Verenigd Koninkrijk in als wereldmacht [na de Grote Depressie, red.], maar slaagden er aanvankelijk niet in om de Britse rol volledig over te nemen als leverancier van zogeheten mondiale ‘publieke goederen’: financiële stabiliteit, een reservemunt, vrije wereldzeeën — allemaal zaken die de handel bevorderen en waar iedereen baat bij heeft. Het Britse pond werd dus niet direct opgevolgd door de dollar. Dat gebeurde pas echt toen de geallieerden daar in 1944 afspraken over maakten in het bergplaatsje Bretton Woods, met als resultaat het gelijknamige systeem met de dollar als middelpunt in plaats van het Britse pond. ... Trump wil juist van die rol af. Hij beschouwt de meeste handelspartners als free riders: ze profiteren ervan dat de dollar de wereldmunt is, terwijl de lasten door de VS worden gedragen. Volgens zijn belangrijkste economische adviseur Stephen Miran worden de voordelen — Amerikanen kunnen relatief goedkoop veel lenen van de rest van de wereld en doen dat ook — overschat.'
Bron: FD - 18-04-2025.
- '“Uiteindelijk is het accent van het liberalisme te veel op die negatieve vrijheid komen te liggen. Daarmee krijg je een moraal van vrijheid als pure zelfbeschikking, van vrijheid die begrepen wordt als: doen waar je zin in hebt. Elke vorm van gezag is uitgehold en dus zitten we nu met allerlei free riders opgescheept, mensen die gefixeerd zijn op hun botte, willekeurige verlangens en die autonomie verwarren met onafhankelijkheid. Zonder dat ze het doorhebben helpen ze hun eigen vrijheid om zeep, want ze worden slaaf van hun grillen en erkennen geen enkele verantwoordelijkheid.”
Bron: Trouw, interview met filosoof Joep Dohmen - 21-11-2022.
Zie ook: free riding, vrijbuitersprobleem, massaclaim.
|
