Een maatschappijmodel waarin de maatschappelijke, sociaal-economische positie van een mens alleen bepaald wordt door iemands individuele talent, inzet en prestaties, dus van iemands verdiensten (merites). Oftewel: wie werkt, onderneemt of investeert gaat er sociaal-economisch op vooruit. Prestaties worden beloond ongeacht afkomst.
Het begrip wordt ook in politieke zin gebruikt: een samenleving waar de dienst wordt uitgemaakt door mensen die hun positie hebben te danken aan hun individuele 'verdiensten'. De politieke elite die aan de macht is, is dat dus op basis van de som van individuele verdiensten. Een meritocratische samenleving kan een samenleving zijn waarin grote ongelijkheden voorkomen, maar waarin, althans in theorie, iedereen de mogelijkheid heeft om op grond van verdienste op te klimmen tot de hoogste rangen.
Voorbeeld
'Veel mensen zeggen het hem [Roger Abravanel, red.] na dat ze voor meritocratie zijn. „Maar in de praktijk verzet iedereen zich ertegen. Niemand wil zijn privileges kwijt”, zegt hij. „Leraren bijvoorbeeld, die willen helemaal niet beoordeeld worden. Dan zouden ze hun automatische promotie kunnen mislopen. Er bestaat een monstrueuze lobby tegen meritocratie. De Italianen hebben angst voor competitie. En meritocratie betekent competitie. Maar in een land waar niemand de regels respecteert, wil niemand competitie, want ze denken dat er toch wel met die regels wordt gesjoemeld.”'
Bron: NRC.nl, interview met Roger Abravanel, Italiaanse oud-directeur van adviesbureau McKinsey - 25-11-2019.
Zie ook: concurrentie, selfmade man, selfmade woman, anywheres, strijd om talent, war for talent, American dream, Great Gatsby-curve, financial independence, retire early, the sky is the limit, self-serving bias. Vergelijk: erfocratie, gerontocratie, lobbycratie, marktocratie, plutocratie, technocratie, vierde macht.
|
