De 'Sunk Cost Fallacy' beschrijft onze neiging om door te gaan met een onderneming of project als we er al tijd, moeite of geld in hebben geïnvesteerd, of de huidige kosten nu wel of niet opwegen tegen de verwachte voordelen. De reeds gemaakte kosten - de verzonken kosten - zijn we hoe dan ook kwijt. Als we rationeel zouden handelen, zouden we alleen rekening houden met toekomstige kosten en baten.
Als die toekomstige vooruitzichten slecht zijn, zouden we objectief gezien moeten stoppen, de 'stekker eruit trekken'. En toch doen we dat dan vaak niet, omdat er als zoveel tijd, moeite en geld geïnvesteerd is. Bijgevolg lopen de verliezen op.
Voorbeeld
- 'Ik heb in mijn hele leven alleen maar in oude auto’s gereden. Afdankertjes van familie of vrienden, over het algemeen. Bij een auto van twintig jaar of ouder weet je dat die niet door de apk komt zonder een paar honderd euro aan investeringen. Al blijft de vraag natuurlijk altijd wanneer het genoeg is geweest. Het gevaar van de sunk cost fallacy – letterlijk vertaald een denkfout over ‘verzonken kosten’ – doemt op. Mijn vader, een econoom in hart en nieren, leerde ons vroeger aan de keukentafel al dat je nooit in die val moet trappen. Je belandt ermee in een vicieuze cirkel. Je hebt al zoveel geïnvesteerd in dat oude autootje, dat nu ermee stoppen eigenlijk zonde is. En zo blijft dat maar doorgaan, elke keer dat er iets anders begint te rammelen. Alleen: die investeringen uit het verleden zijn toch al gedaan. Dat geld ben je kwijt. Beter is het om die kosten buiten beschouwing te laten, en je te richten op het huidige vraagstuk: levert de investering die je nu moet doen genoeg waarde op, of neem je je verlies en breng je de auto naar de schroothoop?'
Bron: FD, column Eva Schram - 11-11-2024.
- 'Nog een belangrijk inzicht: wees niet bang om de stekker eruit te trekken als een project mislukt. Als er snel problemen ontstaan, zijn we geneigd die weg te wuiven: kinderziektes, even doorzetten! Maar voordat je het weet ben je drie jaar, vijfhonderd saaie vergaderingen en een paar miljoen euro verder, en intussen wordt de drempel om in te grijpen alleen maar hoger. De verzonken kosten (sunk cost fallacy) zorgen ervoor dat we maar geld en tijd blijven gooien in bodemloze putten. Het is toch zonde om nu te stoppen, na al die moeite?'
Bron: FD, column Sophie van Gool - 08-01-2024.
Zie ook: gedragseconomie, verzonken kosten, uittredingsdrempel, stranded assets, kapitaalvernietiging. Vergelijk: tipping point, stekker eruit trekken, in de ijskast.
|
