Dutch Disease of Hollandse ziekte is economisch begrip, dat in 1977 voor het eerst werd gebruikt door het bekende weekblad The Economist. Het blad doelde toen op het feit dat de Nederlandse industriële sector aan concurrentiekracht had ingeboet en de waarde van de Nederlandse gulden was gestegen als gevolg van de ontdekking van grote aardgashoeveelheden (de gasbel) in het Groningse Slochteren in 1959, en de daarop volgende winning en export van dit aardgas. De inkomsten van het aardgas leidden ook tot extra overheidsuitgaven (steun aan bepaalde sectoren, werkgelegenheidsprojecten, e.d.), met name onder de regering Den Uyl.
Later is het begrip een eigen leven gaan leiden in de economie c.q. economische theorie; bedoeld wordt in algemene zin dat de aanwezigheid en het ontginnen van grote hoeveelheden natuurlijke hulpbronnen zal leiden tot een sterke munt en uiteindelijk de deïndustrialisatie van een land; door de sterke munt zal de export onder druk komen te staan.
Door de waardestijging van de eigen munt neemt de concurrentiepositie van een land af, hetgeen schadelijk is voor de export (en dus ook voor de betalingsbalans). Hierdoor daalt de economische productie en stijgt de werkloosheid.
Of dat zo is staat niet onomstotelijk vast, omdat er vele andere factoren in een sterk globaliserende wereld van invloed zijn op een economie. Ook wordt het begrip gebruikt als er andere factoren dan natuurlijke hulpbronnen zijn die een sterke instroom van buitenlandse valuta tot gevolg hebben, denk bijvoorbeeld aan sterk gestegen prijzen van grondstoffen of grote stromen ontwikkelingsgeld die een land binnenkomen.
Hollandse ziekte is ook een synoniem voor het begrip Hollanditis, maar dit laatste begrip heeft een heel andere betekenis (bedoeld wordt namelijk het massale verzet tegen de plaatsing van Amerikaanse kernwapens begin jaren tachtig).
Zie ook: natuurlijke hulpbronnen, grondstoffen, grondstofvloek, olievaluta, concurrentiepositie, rentenierseconomie, verzorgingsstaat. Vergelijk: eurosclerose, Belgische tandarts.
|
