Een aanbodschok is een onverwachte gebeurtenis die het aanbod van een product, grondstof of dienst plotseling verandert, met als gevolg een onvoorziene verandering in de prijs.
Aanbodschokken kunnen negatief zijn, wat resulteert in een verminderd aanbod, of positief, wat resulteert in een verhoogd aanbod. Een snelle toe- of afname van het aanbod van een bepaald goed kan van grote invloed zijn op de evenwichtsprijs.
Vaak zijn aanbodschokken negatief. Een negatieve aanbodschok (plotselinge afname van het aanbod) zal - in de veronderstelling dat de totale vraag onveranderd blijft - de prijzen verhogen. Door een combinatie van prijsverhogingen en dalende productie kan een negatieve aanbodschok sterk stijgende inflatie veroorzaken en zelfs stagflatie veroorzaken. Een positieve aanbodschok zal de prijzen verlagen.
Een voorbeeld van een negatieve aanbodschok is de stijging van de olieprijzen tijdens de oliecrisis van 1973. Ook na de Russische inval in de Oekraïene (februari 2022) ontstond een negatieve aanbodschok in energie- en grondstoffenmarkten, onder andere door het opleggen van economische sancties door een groot aantal landen.
Een positieve aanbodschok ontstond begin 2020 door zeer scherp dalende olieprijzen (viel ook nog samen met de coronacrisis).
Verwacht wordt dat de handelsoorlog die president Trump in 2025 heeft ontketend (zie: Liberation Day) ook zal leiden tot aanbodschokken.
Voorbeeld
- 'Trump kondigde op 2 april een enorm pakket aan heffingen aan, en op 9 april weer een totaal ander pakket. Dus wie weet wat het over zes maanden zal zijn. Dat betekent dat bedrijven geen plannen kunnen maken en op hun geld blijven zitten. Dat maakt het zeer waarschijnlijk dat de VS in een recessie belanden.’ ‘Voor het zover is, krijgen we waarschijnlijk eerst nog een aanbodschok. Door de hoge heffingen komen er vrijwel geen schepen uit China meer aan in de haven van Los Angeles. Ik las berichten over schepen uit China die op weg waren naar de VS en halverwege omkeerden vanwege de onzekerheid over de heffingen als de schepen zouden aankomen. Dat betekent dat we lege schappen zullen zien.’'
Bron: FD, interview met Paul Krugman - 03-05-2025.
- 'Nieuwe sancties en tegenmaatregelen zijn de oorzaak dat we onze eerdere scenario’s hebben aangepast. ......Gisteren hebben de VS en het VK een embargo aangekondigd op het importeren van Russische olie. De EU wil tegen het einde van het jaar 2/3e minder Russisch gas importeren en bedrijven doen in grote mate aan self-sanctioning, terwijl sancties het toelaten kiezen veel olie- gas- en andere bedrijven er toch voor om hun banden met Rusland te verbreken. Wat resteert is dat de aanbodschok op olie en grondstoffenmarkten reeds plaatsvindt. Hierdoor zijn we opgeschoven naar een pessimistischer scenario.'
Bron: ABN-AMRO Economisch Bureau - 10-03-2022.
Engels: supply shock, supply crunch.
Zie ook: aanbodzijde van de economie, schok, productieketen, marktverstoring, onzekerheid, aanbodoverschot, vraagoverschot, leveringszekerheid, rantsoeneren, prijsmechanisme, inflatie, stagflatie, knelpuntenrecessie, rantsoeneren, tekort-economie, coronacrisis, The Big Shortage, Liberation Day, handelsoorlog. Vergelijk: vraagzijde van de economie, vraagschok.
|
