Afgekort: CB.
Een centrale bank is een openbare instelling die de munteenheid van een land of groep landen beheert en de geldhoeveelheid controleert - letterlijk, de hoeveelheid geld in omloop.
Ze fungeert als bank voor de commerciële banken en beïnvloedt zo de geld- en kredietstroom in de economie om prijsstabiliteit te bewerkstelligen. Soms ook aangeduid als circulatiebank, 'bank der banken' (alle banken in een land hebben een rekening bij hun nationale centrale bank) en 'lender of last resort'.
Een centrale bank is geen commerciële bank; een individu kan geen rekening openen bij een centrale bank of haar om een lening vragen en als overheidsinstantie wordt ze niet gedreven door winstbejag.
Een van de belangrijkste instrumenten van een centrale bank is het vaststellen van rentetarieven - de 'kosten van geld' - als onderdeel van haar monetair beleid.
De centrale bank instelling richt zich op het bevorderen van monetaire en financiële stabiliteit, o.a. door (prudentieel) toezicht op het bankwezen, het optreden als bankier voor de banken, het waarborgen van een veilig, soepel functionerend en efficiënt binnenlands betalingsverkeer, de uitgifte van bankbiljetten, en dergelijke.
De onafhankelijkheid van centrale banken is belangrijk voor het vertrouwen en van de markt en financiële stabiliteit. Een centrale bank moet dus beschermd zijn tegen politieke inmenging, onder meer door verdeelde benoemingsbevoegdheden en strikte ontslagregels. Twijfels over de geloofwaardigheid van de centrale bank kunnen bijvoorbeeld leiden tot hogere inflatie en kapitaalmarktrente, waardoor de kosten voor consumenten en de leenkosten voor bedrijven stijgen.
Voorbeeld
- 'De Federal Reserve hield voet bij stuk en liet haar basisrente ongewijzigd tijdens de vergadering in mei, waarmee ze de druk van de Amerikaanse president Donald Trump om de rente te verlagen weerstond. Maar de druk op de onafhankelijkheid van de Amerikaanse centrale bank is niet onopgemerkt gebleven en heeft velen aan het denken gezet over de vraag of een soortgelijk scenario zich in Europa zou kunnen afspelen. Sinds zijn terugkeer in het Witte Huis in januari heeft Trump herhaaldelijk de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, Jerome Powell, aangevallen omdat hij de rentetarieven niet sneller heeft verlaagd, terwijl de Amerikaanse groei vertraagt en de wereldwijde handelsspanningen toenemen. Hoewel Trump heeft uitgesloten dat hij Powell zal ontslaan, heeft alleen al de speculatie over een dergelijke politieke interventie bij de Fed de financiële markten opgeschrikt en opnieuw vragen doen rijzen over de ware onafhankelijkheid van centrale banken.'
Bron: Morningstar.be - 13-05-2025.
- 'Een centrale bank is geen gewone bank. ......Een centrale bank kan ......prima functioneren met een negatief eigen vermogen. Vanwege het monopolie op gelduitgifte kan een centrale bank altijd aan de verplichtingen voldoen. Solvabiliteit is geen halszaak als je geld kunt drukken. Daarom gelden er geen kapitaaleisen voor centrale banken. Een centrale bankier is in de eerste plaats een overheidsdienaar met het politieke mandaat om de prijsstabiliteit te handhaven, niet om de winst te maximaliseren. Daarbij is de balans een instrument van monetair beleid. Meestal genereert een centrale bank hiermee geldscheppingswinsten, maar het kan ook tot verliezen leiden. In dat laatste geval raakt dat de schatkist via een lagere winstafdracht. ....
De geloofwaardigheid van een centrale bank wordt bepaald door zijn vermogen om de prijsstabiliteit te handhaven.'
Bron: FD - 08-03-2024.
Engels: central bank.
Zie ook: monetaire autoriteit, havik, duif, prijsstabiliteit, financieel systeem, monetair beleid, rentebeleid, discontopolitiek, accommoderend monetair beleid, bankbiljet, bankbiljettencirculatie, bankdisconto, beleningsrente, circulatiebank, depositogarantiestelsel, dirty float, discontopolitiek, dollarisatie, easy money, bijna-geld, emergency liquidity funding (centrale banken), geldhoeveelheid, geldhoeveelheidsbeleid, geldmarktbeleid (centrale bank), geldmarktinterventie, hyperinflatie, inflation targeting, injectie, interventie, interventiekoers, lender of last resort, monetair inkomen, monetaire financiering, noodkrediet, nucleaire optie, openmarktpolitiek, openmarktoperatie, reflatie, rentebesluit, renterem, rentewapen (centrale banken), reservemunt, reserveverplichting, restrictief monetair beleid, seigniorage, sovereign wealth fund, speciale belening, spilkoers, steunoperatie, stimuleren van de economie, time to cash (betalingsverkeer), valuta-interventie, verkrapping van de geldmarkt, verplichte kasreserve, verruiming van de geldmarkt, voorschotrente, zwevende wisselkoers, euro, eurozone, Economische en Monetaire Unie, Pact voor Stabiliteit en Groei, Monetair Comité, Europese Centrale Bank, Nationale Centrale Banken, De Nederlandsche Bank, Nationale Bank van België, Banque de France, Bundesbank, Riksbank, Norges Bank, Schweizerische Nationalbank, Bank of England, Bank of Japan, Federal Reserve Board, People's Bank of China, Hong Kong Monetary Authority, Reserve Bank of India, Bank voor Internationale Betalingen, Monetary Authority of Singapore. Vergelijk: currency board.
|
